REKLAMA
TYLKO U NAS

Nobel z chemii przyznany. Nagrodzeni "stworzyli materiały XXI wieku"

2025-10-08 12:34, akt.2025-10-08 12:56
publikacja
2025-10-08 12:34
aktualizacja
2025-10-08 12:56

Susumu Kitagawa, Richard Robson oraz Omar M. Yaghi zostali laureatami Nagrody Nobla z chemii za rozwój nowego typu architektury molekularnej, tj. szkieletow metaloorganicznych.

Nobel z chemii przyznany. Nagrodzeni "stworzyli materiały XXI wieku"
Nobel z chemii przyznany. Nagrodzeni "stworzyli materiały XXI wieku"
/ Nagroda Nobla

Jak napisał Komitet Noblowski w uzasadnieniu do nagrody, „stworzone przez nich konstrukcje – metaloorganiczne struktury szkieletowe – zawierają duże przestrzenie, w których cząsteczki mogą swobodnie przepływać”.

Laureaci podzielą się po równo nagrodą w wysokości 11 mln koron szwedzkich, tj. ok. 4,2 mln zł. 

Na bazie odkryć tegorocznych noblistów z chemii udało się stworzyć liczne szkielety metaloorganiczne (MOF), które mogą pomóc w poradzeniu sobie z wieloma aktualnymi problemami, jak np. zanieczyszczenie powietrza i emisja toksycznych gazów.

Dzięki nim będzie można ograniczyć emisję gazów cieplarnianych czy neutralizować gazy używane jako broń chemiczna.

Susumu Kitagawa, Richard Robson oraz Omar M. Yaghi zostali laureatami Nagrody Nobla z chemii za rozwój nowego typu architektury molekularnej, tj. szkieletów metaloorganicznych.

Dotychczas szkielety metaloorganiczne (Metal-Organic Framework - MOF) znalazły zastosowanie na małą skalę. Jednak wiele firm inwestuje obecnie w ich masową produkcję.

Niektóre z projektów odniosły już sukces. Na przykład przemysł elektroniczny może stosować MOF do wychwytywania toksycznych gazów niezbędnych do produkcji półprzewodników. Inne szkielety metaloorganiczne mogą rozkładać toksyczne gazy, w tym takie, które mogą być stosowane jako broń chemiczna.

Liczne firmy testują takie szkielety metaloorganiczne, które są w stanie wychwytywać dwutlenek węgla emitowany przez elektrownie i zakłady produkcyjne.

Nobliści wykorzystali MOF do pozyskiwania wody z powietrza na pustyni, eliminacji zanieczyszczeń z wody i wychwytywania CO2 oraz magazynowania wodoru.

Tegoroczni nobliści stworzyli materiały XXI wieku

Japończyk Susumu Kitagawa, Australijczyk Richard Robson oraz pochodzący z Jordanii Amerykanin Omar M. Yaghi stworzyli cząsteczki przyszłości. Prace nad szkieletami metaloorganicznymi (MOF) rozpoczęły się w 1989 r.

Zapoczątkował je Richard Robson, który połączył dodatnio naładowane jony miedzi z czteroramienną cząsteczką. Udało mu się w ten sposób stworzyć uporządkowany przestrzenny kryształ. Był on jak diament wypełniony niepoliczalnymi przestrzeniami. Badacz zorientował się, że stworzył struktury o ogromnym potencjale. Były one jednak niestabilne i łatwo się rozpadały.

Susumu Kitagawa i Omar Yaghi w okresie od 1992 r. do 2003 r. wykonali serię doświadczeń, w których wykazali, że gazy mogą wpływać i wypływać z tych konstrukcji. Stwierdzili też, że kryształy metaloorganiczne mogą być elastyczne.

Yaghi stworzył bardzo stabilny MOF i wykazał, że można go modyfikować i nadawać pożądane właściwości.

W następstwie ich odkryć inni naukowcy stworzyli dziesiątki tysięcy różnych MOF. Niektóre z nich mogą pomóc w rozwiązaniu największych wyzwań dla ludzkości, włączając w eliminację „wiecznych chemikaliów” (PFAS) z wody, rozkładanie pozostałości leków w środowisku, wychwytywanie CO2 lub pozyskiwanie wody z powietrza na pustyni.

Japończyk Susumu Kitagawa (74 lata) pracuje na Uniwersytecie w Kyoto (Japonia). Australijczyk Richard Robson (88) lat urodził się w Glusburn w Wielkiej Brytanii. Jest związany z Uniwersytetem w Melbourne (Australia). Urodzony w Jordanii Omar M. Yaghi (60 lat) pracuje obecnie na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley.

Jak ocenił Olof Ramstoem, członek Komitetu Noblowskiego przyznającego nagrodę z chemii, odkrycia trójki tegorocznych noblistów można porównać do zaczarowanej torebki Hermiony Granger z serii o Harrym Potterze - małej na zewnątrz, ale bardzo dużej w środku. (PAP)

jjj/ bar/

jjj/ bar/

Źródło:PAP
Tematy
Załóż konto osobiste w apce Moje ING i zgarnij do 600 zł w promocjach od ING
Załóż konto osobiste w apce Moje ING i zgarnij do 600 zł w promocjach od ING

Komentarze (0)

dodaj komentarz

Powiązane: Nagroda Nobla

Polecane

Najnowsze

Popularne

Ważne linki